มัทฉะ (Matcha) ไม่ได้เป็นเพียงแค่ชาเขียวบดผง แต่คือศิลปะและวัฒนธรรมการดื่มชาของญี่ปุ่นที่ให้ทั้งสุนทรียภาพและประโยชน์ต่อสุขภาพ การเลือกมัทฉะแท้ 100% ที่ไม่ผสมน้ำตาลหรือนม จะทำให้คุณได้สัมผัสกับรสชาติ “อูมามิ” ที่แท้จริง ซึ่งเป็นรสกลมกล่อมอันเป็นเอกลักษณ์ พร้อมความหอมที่ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายและสดชื่น
สำหรับใครที่กำลังมองหามัทฉะคุณภาพดี รสชาติเข้มข้นเหมือนต้นตำรับญี่ปุ่นแท้ๆ นี่คือ 10 แบรนด์ที่คัดสรรมาแล้วว่าตอบโจทย์อย่างแน่นอน
10 ยี่ห้อมัทฉะแนะนำ รสชาติเข้มข้น หอมอร่อย
1. Maruyama Nori (มารุยามะ โนริ)
แบรนด์เก่าแก่จากญี่ปุ่นที่มีชื่อเสียงด้านชาเขียวคุณภาพสูง มัทฉะของแบรนด์นี้มักถูกใช้ในพิธีชงชาและร้านอาหารชั้นนำ ทำให้มั่นใจได้ในคุณภาพและความเป็นต้นตำรับ
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะ 100% เกรดพรีเมียม/เกรดพิธีการ (Ceremonial Grade) คัดสรรจากใบชาเทนฉะ (Tencha) สายพันธุ์ดีที่ปลูกในแหล่งที่ดีที่สุดของญี่ปุ่น เช่น เมืองอุจิ (Uji) จังหวัดเกียวโต
- กรรมวิธีการผลิต ใบชาถูกคลุมด้วยตาข่ายพิเศษเพื่อป้องกันแสงแดด (Shade-grown) ก่อนเก็บเกี่ยว ทำให้ใบชามีสีเขียวสด มีคลอโรฟิลล์สูง และมีรสหวานอูมามิเด่นชัด หลังจากนั้นนำไปนึ่ง อบแห้ง และโม่ด้วยหินอย่างช้าๆ เพื่อให้ได้ผงมัทฉะที่ละเอียดเนียน
- บทสรุป เป็นมัทฉะสำหรับผู้ที่ต้องการสัมผัสประสบการณ์แบบญี่ปุ่นดั้งเดิมอย่างแท้จริง มีรสชาติซับซ้อน กลมกล่อม ไม่ขมฝาด และมีกลิ่นหอมชัดเจน เหมาะสำหรับการชงแบบบาง (Usucha) หรือแบบข้น (Koicha)
2. Tsujiri (สึจิริ)
แบรนด์ชาเขียวเก่าแก่กว่า 160 ปีจากเมืองอุจิ เกียวโต ที่มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก มุ่งเน้นการผลิตชาคุณภาพสูงที่สืบทอดเทคนิคแบบดั้งเดิม
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะจากอุจิ 100% ใช้ใบชาจากเมืองอุจิโดยเฉพาะ ซึ่งถือเป็นแหล่งปลูกชาเขียวที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งของญี่ปุ่น
- สายพันธุ์ชา เน้นใช้สายพันธุ์ชาที่ให้รสชาติอูมามิและความหอมเป็นเอกลักษณ์ เช่น โกคุ (Gokou) หรือ ซามิโดริ (Samidori)
- บทสรุป ให้รสชาติมัทฉะที่สมดุลอย่างสมบูรณ์แบบ มีความเข้มข้นของรสอูมามิ แต่ยังคงความนุ่มนวล ดื่มง่าย ไม่มีความขมติดปลายลิ้น มีสีเขียวมรกตสดใสและกลิ่นหอมละมุน
3. Ippodo (อิปโปโด)
อีกหนึ่งแบรนด์ชาพรีเมียมจากเกียวโตที่ก่อตั้งมานานกว่า 300 ปี มีชื่อเสียงในเรื่องการคัดเกรดมัทฉะที่หลากหลายและมีคุณภาพสูง เหมาะสำหรับทั้งผู้เริ่มต้นและผู้ที่ชำนาญการชงชา
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะแท้ 100% มีให้เลือกหลายเกรด แต่ละเกรดจะตั้งชื่อเฉพาะและมีคาแรกเตอร์รสชาติต่างกันไป
- แหล่งเพาะปลูก คัดสรรใบชาจากไร่ชาชั้นนำในพื้นที่เกียวโตและบริเวณใกล้เคียง ผ่านกระบวนการผลิตที่ควบคุมคุณภาพอย่างเข้มงวด
- บทสรุป จุดเด่นของ Ippodo คือรสชาติที่นุ่มนวลและเข้าถึงง่าย มีความหวานตามธรรมชาติสูงและรสขมที่น้อยมาก ทำให้เหมาะสำหรับผู้ที่เพิ่งเริ่มดื่มมัทฉะแต่ต้องการคุณภาพระดับสูง
4. Marukyu Koyamaen (มารุคิว โคยามาเอน)
แบรนด์ชาที่ได้รับรางวัลมากมายในญี่ปุ่นและเป็นที่ยอมรับในระดับสากล มีประวัติศาสตร์ยาวนานตั้งแต่สมัยเอโดะ มีความเชี่ยวชาญในการผลิตมัทฉะเกรดพิธีการโดยเฉพาะ
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะ 100% จากอุจิ ใช้ใบชาเทนฉะที่ปลูกและดูแลอย่างพิถีพิถันในไร่ของตนเองที่เมืองอุจิ
- กระบวนการโม่ ยังคงใช้เครื่องโม่หินแบบดั้งเดิม ซึ่งช่วยรักษากลิ่นและรสชาติที่เป็นธรรมชาติของมัทฉะไว้ได้อย่างครบถ้วน
- บทสรุป ให้รสชาติที่ลึกซึ้งและทรงพลัง มีความอูมามิที่เข้มข้นและซับซ้อน กลิ่นหอมชัดเจนเหมือนถั่วคั่วอ่อนๆ (Nutty Aroma) และมี Aftertaste ที่ยาวนาน เป็นตัวเลือกอันดับต้นๆ สำหรับผู้ที่ชื่นชอบมัทฉะรสเข้ม
5. Peace Oriental Teahouse (แบรนด์ไทย)
แบรนด์โรงชาระดับพรีเมียมของไทยที่นำเข้าและคัดสรรมัทฉะคุณภาพสูงจากญี่ปุ่นโดยตรง มีให้เลือกหลากหลายเกรดตามความต้องการ ตั้งแต่เกรดที่ใช้ทำเครื่องดื่มลาเต้ไปจนถึงเกรดพิธีการ
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะ 100% นำเข้าจากญี่ปุ่น คัดเลือกมัทฉะจากแหล่งปลูกต่างๆ เช่น อุจิ (เกียวโต) หรือ ยาเมะ (ฟุกุโอกะ)
- เกรดชา มีการระบุเกรดอย่างชัดเจน เช่น Pastel (สำหรับลาเต้), Clear (สำหรับชงดื่ม) และเกรดประกวดที่หายาก
- บทสรุป เป็นตัวเลือกที่ยอดเยี่ยมสำหรับคนไทยที่ต้องการเข้าถึงมัทฉะคุณภาพสูงได้ง่าย มีผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำแนะนำ สามารถมั่นใจได้ว่าเป็นมัทฉะแท้ ไม่ผสม และมีรสชาติตรงตามมาตรฐานญี่ปุ่น
6. Chaho (ชาโฮ)
แบรนด์ที่เน้นจำหน่ายชาญี่ปุ่นโดยเฉพาะ มีความโดดเด่นในการคัดสรรมัทฉะออร์แกนิกที่ได้รับการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของญี่ปุ่น (JAS)
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะออร์แกนิก 100% ปลูกในไร่ชาที่ไม่ใช้สารเคมีหรือยาฆ่าแมลง ทำให้ได้รสชาติที่สะอาดและบริสุทธิ์
- แหล่งเพาะปลูก ส่วนใหญ่นำเข้าจากจังหวัดคาโงชิมะ (Kagoshima) ซึ่งเป็นแหล่งผลิตชาออร์แกนิกที่สำคัญของญี่ปุ่น
- บทสรุป เหมาะสำหรับผู้ที่ใส่ใจสุขภาพและมองหามัทฉะออร์แกนิกโดยเฉพาะ รสชาติจะมีความสดชื่น เป็นธรรมชาติ มีความขมเล็กน้อยซึ่งเป็นลักษณะของชาที่เติบโตตามธรรมชาติ แต่ยังคงความกลมกล่อมและดื่มง่าย
7. Matchazuki (มัทฉะซึกิ)
แบรนด์ที่มุ่งเน้นการนำเข้ามัทฉะคุณภาพสูงจากเมืองอุจิโดยเฉพาะ และทำการตลาดเพื่อให้คนไทยเข้าใจและเข้าถึงมัทฉะแท้ได้ง่ายขึ้น
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะ 100% จากเมืองอุจิ มีให้เลือกหลากหลายเกรด ตั้งแต่เกรดพรีเมียมสำหรับทำเครื่องดื่ม ไปจนถึงเกรดพิธีการ
- การเก็บรักษา ให้ความสำคัญกับการเก็บรักษาในบรรจุภัณฑ์ที่ป้องกันแสงและความชื้น เพื่อคงคุณภาพของมัทฉะให้ดีที่สุด
- บทสรุป เป็นแบรนด์ที่เชื่อถือได้ในเรื่องคุณภาพและความเป็นมัทฉะจากอุจิแท้ๆ รสชาติมีความสมดุลดีระหว่างความหวานอูมามิและความเข้มข้นของชา เหมาะสำหรับนำไปชงดื่มได้หลากหลายรูปแบบ
8. Itoen (อิโตเอ็น)
แบรนด์ชาเขียวที่ใหญ่และเป็นที่รู้จักมากที่สุดแบรนด์หนึ่งของญี่ปุ่น มีผลิตภัณฑ์ชาหลากหลายรูปแบบ รวมถึงมัทฉะผงคุณภาพดีที่หาซื้อได้ง่าย
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะ 100% คัดสรรใบชาจากแหล่งปลูกชั้นดีทั่วประเทศญี่ปุ่น
- เทคโนโลยีการผลิต ใช้เทคโนโลยีการผลิตที่ทันสมัยเพื่อควบคุมคุณภาพและรักษารสชาติของมัทฉะให้คงที่
- บทสรุป เป็นมัทฉะคุณภาพมาตรฐานที่หาซื้อง่ายและเชื่อถือได้ รสชาติอาจจะไม่ซับซ้อนเท่าแบรนด์เฉพาะทาง แต่ให้รสชาติที่เข้มข้นและกลิ่นหอมชัดเจน ดื่มง่าย เหมาะสำหรับใช้ในชีวิตประจำวัน
9. KYOBASHI chiang rai (เคียวบาชิ เชียงราย)
แบรนด์ชาไทยที่น่าสนใจ เกิดจากความร่วมมือระหว่างคนไทยและผู้เชี่ยวชาญด้านชาจากญี่ปุ่น ปลูกชาในจังหวัดเชียงรายโดยใช้องค์ความรู้และสายพันธุ์ชาจากญี่ปุ่น
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะ 100% ใช้ใบชาที่ปลูกในประเทศไทยภายใต้การควบคุมดูแลตามมาตรฐานญี่ปุ่น
- สายพันธุ์ ใช้สายพันธุ์ชาญี่ปุ่น เช่น ยาบุคิตะ (Yabukita) ซึ่งนำมาปลูกและปรับให้เข้ากับสภาพอากาศของไทย
- บทสรุป เป็นตัวเลือกที่สนับสนุนผลิตภัณฑ์ของไทยที่มีคุณภาพทัดเทียมญี่ปุ่น ให้รสชาติมัทฉะที่เข้มข้น มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวจากสภาพดินและอากาศของเชียงราย แต่ยังคงกลิ่นอายความเป็นญี่ปุ่นไว้อย่างดี
10. Singha Park Chiang Rai (สิงห์ปาร์ค เชียงราย)
ไร่ชาขนาดใหญ่ในจังหวัดเชียงรายที่ผลิตชาคุณภาพสูงหลากหลายชนิด รวมถึงมัทฉะผง 100% ที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย
- ส่วนประกอบและวัตถุดิบ
- ผงมัทฉะ 100% ผลิตจากยอดอ่อนใบชาคุณภาพดีที่ปลูกในไร่สิงห์ปาร์ค ซึ่งมีสภาพอากาศเหมาะสม
- กระบวนการผลิต ใช้กระบวนการผลิตที่ได้มาตรฐาน ควบคุมคุณภาพตั้งแต่การเก็บยอดชาไปจนถึงการบดเป็นผง
- บทสรุป มัทฉะจากสิงห์ปาร์คมีจุดเด่นที่รสชาติเข้มข้นและสีเขียวสด มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ของชาไทยคุณภาพสูง เป็นอีกหนึ่งแบรนด์ของคนไทยที่คุณภาพดีและหาซื้อได้ง่าย
ศาสตร์แห่งการเลือกมัทฉะ สังเกตอย่างไรให้ได้ของคุณภาพ
การเลือกซื้อมัทฉะอาจดูเป็นเรื่องท้าทายสำหรับมือใหม่ แต่หากทราบหลักเกณฑ์สำคัญเหล่านี้ จะช่วยให้ท่านสามารถเลือกมัทฉะคุณภาพดีได้ไม่ยาก
1. เกรดของมัทฉะ
โดยทั่วไป มัทฉะสามารถแบ่งออกเป็น 2 เกรดหลักตามวัตถุประสงค์การใช้งาน:
- เกรดพิธี (Ceremonial Grade) ถือเป็นมัทฉะคุณภาพสูงสุด ผลิตจากยอดอ่อนใบชาที่เก็บเกี่ยวในครั้งแรกของปี (First Harvest) มีรสชาติกลมกล่อม นุ่มนวล ไม่ขมฝาด และมีสีเขียวสว่างสดใส เหมาะสำหรับการชงแบบบาง (Usucha) หรือแบบข้น (Koicha) เพื่อดื่มด่ำกับรสชาติอันเป็นเอกลักษณ์โดยเฉพาะ
- เกรดสำหรับทำอาหาร/เครื่องดื่ม (Culinary Grade/Latte Grade) ผลิตจากใบชาที่เก็บเกี่ยวในครั้งหลังๆ มีรสชาติที่เข้มและฝาดกว่าเกรดพิธีเล็กน้อย และมีสีเขียวที่เข้มขึ้น เหมาะสำหรับนำไปเป็นส่วนผสมในเครื่องดื่มต่างๆ เช่น มัทฉะลาเต้ หรือใช้ทำขนมอบและของหวาน
2. สี
สีของผงมัทฉะเป็นตัวบ่งชี้คุณภาพที่ชัดเจนที่สุด มัทฉะคุณภาพสูงจะมีสีเขียวสว่างสดใส คล้ายกับสีของหยกหรือยอดหญ้าในฤดูใบไม้ผลิ หากผงมัทฉะมีสีเขียวตุ่น เขียวอมเหลือง หรือสีน้ำตาล แสดงว่าเป็นมัทฉะคุณภาพต่ำหรือเก่าเก็บ ซึ่งอาจเกิดจากการเก็บเกี่ยวที่ไม่ดี กระบวนการผลิตที่ไม่ได้มาตรฐาน หรือการเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสม
3. แหล่งกำเนิด
ประเทศญี่ปุ่นคือต้นกำเนิดของมัทฉะคุณภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากภูมิภาค อูจิ (Uji) ในจังหวัดเกียวโต ซึ่งได้รับการยอมรับว่าเป็นแหล่งผลิตมัทฉะที่ดีที่สุดในโลก เนื่องจากมีสภาพแวดล้อมและภูมิอากาศที่เหมาะสมอย่างยิ่ง นอกจากนี้ แหล่งผลิตอื่นๆ ที่มีชื่อเสียง เช่น นิชิโอะ (Nishio) ในจังหวัดไอจิ หรือยาเมะ (Yame) ในจังหวัดฟุกุโอกะ ก็ให้ผลผลิตมัทฉะชั้นเยี่ยมเช่นกัน การเลือกมัทฉะจากแหล่งผลิตที่มีชื่อเสียงเหล่านี้เป็นอีกหนึ่งหลักประกันในด้านคุณภาพ
4. เนื้อสัมผัส
ลองใช้นิ้วสัมผัสผงมัทฉะ มัทฉะคุณภาพดีจะมีเนื้อที่ละเอียดมากราวกับแป้งเด็กหรืออายแชโดว์ เมื่อถูเบาๆ จะรู้สึกเนียนนุ่ม ไม่สากมือ ความละเอียดของผงมัทฉะนี้เกิดจากการโม่ใบชาอย่างช้าๆ ด้วยโม่หิน ซึ่งจะช่วยรักษากลิ่นและรสชาติที่ดีไว้
5. กลิ่นและรสชาติ
- กลิ่น มัทฉะที่ดีจะมีกลิ่นหอมสดชื่นของพืชผัก (vegetal notes) คล้ายกับสาหร่ายทะเล และมีความหวานอ่อนๆ ตามธรรมชาติ
- รสชาติ รสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ของมัทฉะคุณภาพคือ “อูมามิ” (Umami) ซึ่งเป็นรสชาติกลมกล่อม ตามด้วยรสหวานเล็กน้อย และแทบจะไม่มีรสขมหรือฝาดเลย
6. ราคา
มัทฉะคุณภาพสูงมีราคาที่ค่อนข้างสูง เนื่องจากกระบวนการผลิตที่ต้องใช้ความพิถีพิถันและใช้เวลานาน ตั้งแต่การคลุมต้นชาเพื่อบังแสงแดด ไปจนถึงการเก็บเกี่ยวด้วยมือ และการโม่ด้วยโม่หิน ดังนั้นควรระวังมัทฉะที่มีราคาถูกจนเกินไป เพราะอาจเป็นสินค้าที่ไม่มีคุณภาพ
ขั้นตอนการชงมัทฉะ จากผงชาสู่เครื่องดื่มรสเลิศ
การชงมัทฉะแบบดั้งเดิมนั้นมีอุปกรณ์เฉพาะ แต่ก็สามารถปรับใช้อุปกรณ์ที่มีในครัวเรือนได้เช่นกัน
อุปกรณ์
- ถ้วยชงชา (Chawan) ควรเป็นถ้วยเซรามิกที่มีก้นแบนและกว้างพอที่จะใช้แปรงตีมัทฉะได้สะดวก
- แปรงตีมัทฉะ (Chasen) แปรงไม้ไผ่สำหรับตีมัทฉะให้เข้ากับน้ำและเกิดฟองละเอียด
- ช้อนตักมัทฉะ (Chashaku) ช้อนไม้ไผ่สำหรับตักผงมัทฉะ
- กระชอนร่อนชา (Sifter) สำหรับร่อนผงมัทฉะไม่ให้จับตัวเป็นก้อน
- น้ำร้อน อุณหภูมิที่เหมาะสมคือ 70-80 องศาเซลเซียส ไม่ควรใช้น้ำเดือดจัดเพราะจะทำให้มัทฉะมีรสขม
ขั้นตอนการชง (แบบ Usucha – ชาบาง)
- วอร์มอุปกรณ์ เทน้ำร้อนลงในถ้วยชงชา (Chawan) เพื่ออุ่นถ้วย จากนั้นนำแปรงตีมัทฉะ (Chasen) ลงไปแช่ในน้ำร้อนประมาณ 10-20 วินาที เพื่อให้ซี่แปรงนุ่มและยืดหยุ่น หลังจากนั้นเทน้ำทิ้งและใช้ผ้าเช็ดถ้วยให้แห้งสนิท
- ร่อนผงมัทฉะ ตักผงมัทฉะประมาณ 1-2 ช้อนชา (หรือ 1.5 – 2 ช้อน Chashaku) ใส่ลงในกระชอน แล้วร่อนลงในถ้วยชงชา ขั้นตอนนี้สำคัญมากจะช่วยทำให้มัทฉะไม่จับตัวเป็นก้อนและละลายเข้ากับน้ำได้ง่ายขึ้น
- เทน้ำร้อน ค่อยๆ รินน้ำร้อนประมาณ 60-70 มิลลิลิตร ลงในถ้วย
- ตีมัทฉะ จับถ้วยให้มั่นคงด้วยมือข้างหนึ่ง และใช้มืออีกข้างจับแปรง Chasen ตีมัทฉะโดยขยับข้อมือเป็นรูปตัว “W” หรือ “M” อย่างรวดเร็วและสม่ำเสมอ พยายามให้ซี่แปรงสัมผัสกับก้นถ้วยเบาๆ ตีจนกระทั่งผงมัทฉะละลายหมดและเกิดฟองละเอียดสีเขียวหยกปกคลุมทั่วพื้นผิว
- ดื่มด่ำรสชาติ ยกถ้วยขึ้นดื่มทันที เพื่อสัมผัสกับกลิ่นหอมและรสชาติที่สดใหม่ของมัทฉะ
การเลือกและชงมัทฉะด้วยตนเองไม่เพียงแต่จะทำให้ได้เครื่องดื่มที่อร่อยและดีต่อสุขภาพ แต่ยังเป็นกิจกรรมที่ช่วยสร้างสมาธิและความสงบในจิตใจได้อีกด้วย ขอให้มีความสุขกับการเดินทางสู่โลกของมัทฉะ
